Przypomnieliśmy już, że katecheza jest dziełem Kościoła, który szerzy Dobrą Nowinę w świecie i stara się pogłębić życie sakramentalne poprzez lepsze poznanie tajemnicy Chrystusa.
Kościół ma świadomość, że poprzez katechezę, tak jak przez całą działalność ewangelizacyjną odpowiada na najistotniejsze pytania, które wcześniej czy później stają przed każdym człowiekiem w ciągu jego życia. Skąd wywodzi się człowiek? Dlaczego istnieje? Jaka jest jego relacja do Boga i świata niewidzialnego? Jak ma postępować, aby osiągnąć cel swojego życia? Dlaczego poddany jest cierpieniu i śmierci, i co jest jego nadzieją?
Katecheza przynosi odpowiedź Boga na te pytania. Stara się wyjaśnić naukę, która nie jest prostym wynikiem pewnych osobistych poszukiwań, ale prawdą przekazaną ludzkości poprzez Objawienie Boże. Dlatego oznajmiając prawdę zbawienia, katecheza troszczy się o to, by wyraźnie sformułować podstawowe pytania rodzące się w sercu człowieka i ukazać, w jaki sposób Bóg na nie odpowiedział w swoim Objawieniu poprzez dar prawdy i życia przekraczający najgłębsze oczekiwania człowieka (por. 1 Kor 2,6-9). Jej zadanie polega na dostarczeniu pewników opierających się na autorytecie Objawienia.
Katecheza, w zakresie problemów, którymi się zajmuje, daleka jest od budzenia wątpliwości i wprowadzania zamętu, lecz stara się oświecić rozum i umocnić go w silnych przekonaniach. Oczywiście, poprzez odpowiedzi, których dostarcza, wprowadza umysł ludzki w głębie tajemnicy Objawienia; owa tajemnica jednak dostarcza umysłowi światła, pomimo że jak długo trwa ziemskie życie, nie rozprasza ona wszystkich ciemności. Nie wszystko można zrozumieć, ale to, co się rozumie, wystarcza, by wskazać podstawowe prawdy i sens życia.
Często formuły przyjęte w katechizmach złożonych z szeregu pytań i odpowiedzi ukazują w konkretny i praktyczny sposób podstawową strukturę katechezy, którą można określić jako spotkanie pytań człowieka z odpowiedziami Boga. To prawda, że samo pytanie człowieka pochodzi z natchnienia i światła łaski Bożej, oraz że odpowiedź Boga ujęta jest w ograniczonych i niedoskonałych sformułowaniach ludzkiego języka. Jednakże chodzi tu rzeczywiście o pytania właściwe człowiekowi; pytania, w które katecheza wnosi światło Boże.
Oznacza to, że katecheza, chociaż uwzględnia ludzką stronę problemów, nie ogranicza się do refleksji o charakterze ludzkim, do rozważań natury filozoficznej, ani też do podawania jedynie tego, co wprowadza w Objawienie. Jej celem świadomie zamierzonym jest przedstawienie i podanie do przyjęcia prawdy objawionej, której nie ma ona prawa uszczuplić ani ograniczyć. Stara się dostosować w nauczaniu do możliwości tych, którzy ją przyjmują, lecz nie przypisuje sobie prawa do ukrywania czy usuwania jakiejś części prawdy, którą sam Bóg zechciał przekazać ludziom.
Warto przypomnieć tutaj to, co powiedziałem w Adhortacji apostolskiej Catechesi tradendae na temat integralności katechezy: „Aby «danina jego wiary» (por. Flp. 2,7) była doskonała, każdy z uczniów Jezusa ma prawo otrzymać «słowo wiary» (Rz 10,8), pełne i całkowite w swej ostrości i sile; nie może ono być okaleczone, zafałszowane lub zubożone. Kto w jakimkolwiek punkcie narusza integralność orędzia, ten tym samym niebezpiecznie wyjaławia samą katechezę i zagraża jej owocom, których mają prawo po niej oczekiwać sam Chrystus i wspólnota kościelna”.
Może się czasem okazać, że orędzie to jest trudne do wyjaśnienia i do przyjęcia. Istnieje w świecie wiele idei sprzecznych z nauką ewangeliczną, są też i tacy, którzy wręcz sprzeciwiają się wszystkiemu, czego naucza się w imię Kościoła. Ten, kto poświęca się katechezie, może — wobec napotykanych sprzeciwów — przeżywać pokusę wycofania się, rezygnacji z przedstawiania orędzia chrześcijańskiego w całej jego prawdzie i ze wszystkimi życiowymi wymogami i ograniczenia się tylko do niektórych punktów, łatwiejszych do przyjęcia. Właśnie wtedy musi on sobie przypomnieć, że nałożono nań obowiązek przekazywania nauki, która go przewyższa: on ma starać się przedstawić ją taką, jaką sam otrzymał, a przede wszystkim winien mieć świadomość, że w swojej pracy katechetycznej dysponuje mocą Bożą, uzdalniającą go do przekazywania własnej wiary i że za sprawą Ducha Świętego jego słowo przenika do serc słuchaczy w takim stopniu, w jakim jest ono wierne prawdzie, którą ma wyrażać.
Problem katechezy to problem wiary. Któż mógł u zarania Kościoła przypuszczać, że grupka uczniów Jezusa podejmie dzieło ewangelizacji i katechizacji całej ludzkości? A tak się właśnie stało: orędzie chrześcijańskie od początku zdołało przeniknąć do umysłów wielu ludzi. Dokonane wtedy dzieło łaski rozwijało się i później poprzez całe wieki, i dokonuje się także dzisiaj.
Dlatego katecheza, przekazując dzieciom i dorosłym nienaruszony dar wiary, zdaje się na moc łaski. Każdy katechista ma obowiązek przekazywać całe orędzie chrześcijańskie i otrzymuje od samego Chrystusa zdolność do wykonywania w pełni tego posłannictwa.
Katecheza przekazem objawionego słowa Bożego